Βίλα Καζούλη, Λεωφόρος Κηφισίας 241, 14561, Αττική

Η Βίλα Καζούλη

Η Βίλα Καζούλη

Επικαιροποιημένη παρουσίαση Βίλας Καζούλη-Απρίλιος 2021

Επιμέλεια-έρευνα-παρουσίαση: Π.Ραυτόπουλος

Σύντομη Περιγραφή

Η Βίλα Καζούλη είναι χαρακτηρισμένο διατηρητέο κτίριο και αποτελεί ένα μείγμα νεοκλασικισμού και αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής. Ίσως είναι μοναδικό δείγμα Παλλαντιανής αρχιτεκτονικής στην ποικιλία των διατηρητέων σπιτιών της χώρας μας.
Εντυπωσιακό είναι το καμπύλο πρόπυλο με τις έξι τοσκανικού ρυθμού κολόνες της εισόδου, καθώς και τις δύο μαρμάρινες σκάλες που οδηγούν σε αυτό.
Στο επίπεδο του εδάφους υπάρχουν τα δύο περίτεχνα μαρμάρινα λιοντάρια, έργο του διάσημου γλύπτη Δημήτρη Φιλιππότη (1839 – 1919).
Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της Βίλας είναι η συμμετρία της. Η κάτοψή της διαμορφώνεται συμμετρικά σε δύο πτέρυγες εκατέρωθεν της διχοτόμου της εισόδου. Στη συμβολή των δύο συμμετρικών πτερύγων επικάθεται ο εντυπωσιακός αναγεννησιακός τρούλος.
Η συνολική επιφάνεια της Βίλας είναι 2.257,50 τ.μ. που αναπτύσσεται σε τέσσερα επίπεδα: 1ο και 2ο υπόγειο, υπερυψωμένο ισόγειο όπου βρίσκονται οι βασικοί χώροι του σπιτιού και 1ος όροφος (δώμα) μέσα σε οικόπεδο 7,2 στρεμμάτων.

Ορόσημα

1890 - 1900

Σχεδιασμός/κατασκευή από άγνωστος αρχιτέκτονα, πιθανότατα αλλοδαπό.

1915

Ανακαίνιση & προσθήκες από τον Παναγιώτη Αριστόφρωνα (1879 – 1942).

1976

Χαρακτηρισμός ως διατηρητέα από το Υπουργείο Πολιτισμού. (Το 1982 και από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.)

1995 - 1998

Αποκατάσταση από το Υπουργείο Περιβάλλοντος

Ιδιοκτήτες και Χρήστες

  • Νικόλαος Καζούλης (1835-1902) για καλοκαιρινή κατοικία της οικογένειάς του
  • Ιωάννα Καζούλη, κόρη του Ν.Καζούλη με τον 1ο της σύζυγο, Δημήτριο Κάσδαγλη & την κόρη τους Δωροθέα
  • Ιωάννα Καζούλη, σε 2ο γάμο γύρω στο 1920 με τον Παναγιώτη Αριστόφρονα (1879-1942)1
  • ΙΚΑ: το 1964 αγοράσθηκε από το ΙΚΑ σε μειοδοτικό διαγωνισμό μετά το θάνατο της Ιωάννας Καζούλη (1958)
  • Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.: το 1995 αγοράσθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος (Ειδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών και Πολεοδομικών Σχεδίων – Ε.Τ.Ε.Ρ.Π.Σ.- έναντι 2,5 δις δρχ.) και ξεκίνησαν οι εργασίες αποκατάστασης. Τον Ιούνιο του 1999 εγκαινιάζεται η Βίλα και στεγάζει το Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης. Από τον Ιούνιο του 2014 είναι εγκατεστημένες οι υπηρεσίες του Πράσινου Ταμείου (πρώην Ε.Τ.Ε.Ρ.Π.Σ.).

Βιωμενος Χώρος

Η αρχική λειτουργία του κτιρίου ήταν εξοχική καλοκαιρινή κατοικία (Έπαυλη Καζούλη) από την οικογένεια Ν. Ι. Καζούλη.

Μετά την αποκατάσταση της από το Υπουργείο Περιβάλλοντος το 1999 έχει διαμορφωθεί και λειτουργεί σαν χώρος γραφείων (ισόγειο & 1ο υπόγειο), αίθουσα εκδηλώσεων (ισόγειο), αίθουσα συνεδρίων (1ο υπόγειο). Σήμερα στεγάζει τις υπηρεσίες του Πράσινου Ταμείου αποκλειστικά.

Φωτογραφικό Υλικό

Ηλεκτροκίνητα οχήματα στη Βίλα Καζούλη
QUATTRORUOTE - Autotypos.gr- Απρίλιος 2023
Χιονισμένη Βίλα Καζούλη- Ιανουάριος 2022
Χιονισμένη Βίλα Καζούλη- Ιανουάριος 2022
Νοέμβριος 2021 Απόσπασμα του 2ου επεισοδίου της σειράς «Κρίσιμες Στιγμές», παραγωγής ΕΡΤ, σε σκηνοθεσία Μανούσου Μανουσάκη.
Νοέμβριος 2021 Απόσπασμα του 2ου επεισοδίου της σειράς «Κρίσιμες Στιγμές», παραγωγής ΕΡΤ, σε σκηνοθεσία Μανούσου Μανουσάκη.
Συμβολική φωταγώγηση Βίλας Καζούλη για την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου-Μάιος 2021
Νυχτερινή λήψη από την Λ. Κηφισίας- Νοέμβριος 2019
Άποψη της Βίλας Καζούλη λίγο μετά την ανακαίνισή της- 2000
Φεβρουάριος 2021:
Χιονισμένη Βίλα Καζούλη
Χιονισμένη Βίλα Καζούλη
Πηγή: Μηχανή του Χρόνου
Η Βίλα Καζούλη κατά φωτογραφία το 1949 όταν ήταν νοσοκομείο τραυματιών, λίγο πριν την κατασκευή του Κ.Α.Τ.
Πηγή: ψηφιακό αρχείο Ε.Λ.Ι.Α.
Βίλα Καζούλη σε αεροφωτογραφία του 1938 βλέπουμε πώς αναπτυσσόταν ο κήπος με άξονα τη διχοτόμο της ορθής γωνίας. Ο κήπος είχε ακτινωτή διάταξη με αναφορές στους κήπους του Ιταλικού μπαρόκ.
Το 1970 στους χώρους της βίλας Καζούλη έγιναν τα γυρίσματα της ελληνικής ταινίας "Υπολοχαγός Νατάσα" με πρωταγωνίστρια της Α. Βουγιουκλάκη (1970)
Πηγή Μηχανή του Χρόνου
Αλίκη Βουγιουκλάκη στον κήπο Βίλας Καζούλη
Υπολοχαγός Νατάσα
2008 Ομαδική έκθεση «Περιβάλλον- Δράση 08. Άνθρωπος- Φύση- Πόλη», Παγκόσμια Ημέρα κατά της κλιματικής αλλαγής
Σαλιγκάρι του Γιώργου Ευσταθουλίδη
2020:Συμβολική φωταγώγηση της Βίλας Καζούλη, για τις εκδηλώσεις μνήμης των θυμάτων της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.
Μαρμάρινοι λέοντες: γλυπτά του Δημητρίου Φιλιππότη στην είσοδο της Επαύλεως Καζούλη
Αρχές δεκαετίας ΄90, στην ερειπωμένη, τότε, Βίλα Καζούλη
Ο τρούλος καταλήγει σε άνθος λωτού, που σχεδίασε ο τελευταίος οικοδεσπότης της, Π.Αριστόφρων. (πηγή: φωτ.αρχείο Α.Βάρδα)
2017
Εκδήλωση APIVITA για την εκτέλεση εκπαιδευτικού προγράμματος Οικολογικού Αλφαβητισμού για τα παιδιά και τους νέους της Πίνδου PINDOS WILD HERBS
2013
Φωτισμένη Βίλα Καζούλη για την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Διαβήτη (πηγή: Κηφισιώτικα Νέα)
Γεώργιος Μανουσάκης (1914-2003)
Παλέτα,Βίλα Καζούλη, Κηφισιά
1941 Γιάννης Μόραλης
Πίνακας, Κηφισιά, Βίλα Καζούλη
Previous slide
Next slide

Μεταφύτευση αιωνόβιων ελαιοδένδρων στον Κήπο της Βίλας Καζούλη-Μάιος 2021

Επικαιροποιημένα ιστορικά στοιχεία για Βίλα Καζούλη-Μάρτιος 2021

Με βάση στοιχεία που έχουν αντληθεί από την έκθεση που οργανώθηκε και πραγματοποιήθηκε στη Βίλα (5 Ιουνίου 1999 -Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος με διοργάνωση του ΥΠΕΧΩΔΕ) και από το σημείωμα του Μ.Οικονόμου «Οδοιπορικό στη Βίλα Καζούλη» (Μάιος 2010)

Αυτή είναι η παλαιότερη ίσως και η πιο χαρακτηριστική περιγραφή, γραμμένη από τον Aulus Gellius (120-; μ.Χ.) , που μας δίνει μια γεύση του φυσικού περιβάλλοντος του κτήματος μέσα στο οποίο είχε κτίσει ο Ηρώδης Αττικός την έπαυλή του στη Κηφισιά. Ίσως η περιγραφή αυτή αντικατοπτρίζει με τον καλύτερο τρόπο την φυσική ομορφιά της Κηφισιάς που πάντα ήταν πόλος έλξεως των προνομιούχων – πλουσίων και ευγενών – κάθε εποχής για τόπο παραθερισμού και αναψυχής. Έτσι και ο Ηρώδης ο Αττικός (103-179 μ.Χ.) το έτος 146 μ.Χ. έχτισε μια μικρή «Villa rustica»   για τη σύζυγό του Ρήγιλλα στη Κηφισιά που όμως ακόμη τα ίχνη της δεν έχουν εντοπισθεί. Μέσα σ’αυτή τη απαράμιλλη φυσική αρμονία τοπίου και ψυχικής ηρεμίας η έπαυλη γίνεται η στέγη δημιουργικών διαλόγων όπου συγκεντρώνονταν οι φιλόσοφοι,  οι ποιητές,  οι συγγραφείς της εποχής και συζητούσαν μετατρέποντας τη Κηφισιά σε κέντρο φιλοσοφικών διαλόγων.

Κάπως έτσι φιλοδόξησε και ο Παναγιώτης Αριστόφρων (1879-1942), φανατικός αρχαιολάτρης, δεύτερος σύζυγος της Ιωάννας Καζούλη , μετά από οκτώ και πλέον αιώνες να δημιουργήσει στην βίλα Καζούλη της Κηφισιάς ένα κέντρο φιλοσοφικών διαλόγων. Ο Αριστόφρων, άνθρωπος με μεγάλη και πολύπλευρη μόρφωση και χάρη στην προσωπική περιουσία της συζύγου του, ξεκίνησε έρευνες για τον ανακάλυψη της θέσης της Ακαδημίας Πλάτωνος.  Η ανασκαφή αυτή άρχισε  στα 1929, με πρωτοβουλία του. Από αγάπη και θαυμασμό για την αρχαιότητα κινημένος ο Αριστόφρων, έδωσε τα μέσα να ερευνηθεί αρχικά ο χώρος της Ακαδημίας Πλάτωνος.   Τις ανασκαφές τις διηύθυνε ο ίδιος, από τα 1929 έως το 1939 που έγιναν εν ονόματι της Ακαδημίας Αθηνών, με τη συνεργασία κυρίως των αρχαιολόγων, Γ. Οικονόμου, Κ.Κουρουνιώτη, Ι. Θρεψιάδη και Φ. Σταυρόπουλου. Ο αρχαιολόγος-αρχιτέκτων Ι. Τραυλός έκαμε και τα αρχιτεκτονικά σχέδια των ανασκαφών.

Ορμητήριο του ζεύγους Π.Αριστόφρονος ήταν η θερινή κατοικία τους στην Κηφισιά, η γνωστή βίλα Καζούλη (σημειωτέον ότι το έργο αυτό είναι αγνώστου αρχιτέκτονος). Τις μελέτες, έρευνες και συνεργασίες του ο Αριστόφρων τις πραγματοποιούσε βυθισμένος μέσα στους χώρους της πολύτιμης βιβλιοθήκης του, που, όπως λέγεται, απαρτιζόταν από σπάνια φιλοσοφικά και άλλα έργα.

Η βίλα αυτή – που κτίστηκε την τελευταία δεκαετία του 1890 – είναι το μεγαλύτερο σε έκταση και όγκο εξοχικό κτίσμα της Κηφισιάς. Η δομημένη επιφάνειά της καταλαμβάνει 2. 257,00 μ2. και κτίστηκε σε κτήμα εκτάσεως 48 περίπου στρεμμάτων. Αναπτύσσεται σε τέσσερα επίπεδα, δύο υπόγεια, ισόγειο και δώμα. Εντύπωση προκαλεί το ιδιόμορφο σχήμα της κάτοψής της:  η διάταξή της είναι μία ορθή γωνία της οποίας οι δύο κάθετες ίσες πλευρές – βόρεια και νότια πτέρυγα – συνδέονται με τον εντυπωσιακό κεντρικό τρούλο. Ουσιαστικά όμως η όλη σύνθεσή της είναι συμμετρική ως προς τη διχοτόμο της ορθής γωνίας. Η είσοδος της  βίλας είναι τοποθετημένη στη γωνία του κτίσματος – λύση που συνηθιζόταν στα παλιά σπίτια της εποχής. Γενικά όμως το σχήμα και η θέση της βίλας καθορίστηκαν από την επιδίωξη του αρχιτέκτονα να στρέψει όλη την κατοικία προς τη θέα του κτήματος και στην επιθυμία οι πελάτες του να απολαμβάνουν, το μοναδικό Κηφισιώτικο ηλιοβασίλεμα.

Στην αρχιτεκτονική ποικιλία των παλαιών επαύλεων της Κηφισιάς η βίλα Καζούλη είναι το μοναδικό «παλλαντιανής» αρχιτεκτονικής μορφολογίας  κτίσμα. Το συνταίριασμα του εντυπωσιακού Αναγεννησιακού τρούλου, που καλύπτει το χολ της εισόδου με τα κλασικά αρχιτεκτονικά πρότυπα (καμπύλο πρόπυλο με κίονες τοσκανο-δωρικής μορφής, περιστύλια, τύμπανα, ανθέμια, παραστάδες με ιονικά επίκρανα κ.λπ.) της εξωτερικής μορφής της βίλας μας παραπέμπουν στα αριστουργήματα των επαύλεων του αρχιτέκτονα Αντρέα Παλλάντιο (1508-1580) και ειδικότερα στη γνωστή βίλα Ροτόντα (156601570) στη Βιτσέντζα της Ιταλίας.

Η είσοδός της βίλας Ροτόντα οδηγεί σε ένα κυκλικό χολ με εξώστη ακριβώς κάτω από τον τρούλο, στοιχείο που συναντάμε και στη βίλα Καζούλη με τη διαφορά ότι το χόλ και ο εξώστης στη βίλα Καζούλη είναι οκταγωνικοί. Αξίζει να σημειωθεί ότι η αισθητική της αρχιτεκτονικής της βίλας Ροτόντα ήταν ένα νέο ξεκίνημα στο σχεδιασμό των κατοικιών του τύπου αυτού στα τέλη του 16ου αιώνα και έτυχε γενικής αποδοχής σε όλη την Ευρώπη.

Για την Κηφισιά, η βίλα Καζούλη, είναι, όπως προαναφέρθηκε, το μοναδικό «παλλαντιανής» αρχιτεκτονικής μορφολογίας κτίσμα, ανάμεσα στην πανσπερμία των αρχιτεκτονικών ρυθμών που συναντάμε στη Κηφισιά. Γι΄αυτό, πολύ πετυχημένα νομίζω, ο Βρετανός συγγραφέας-δημοσιογράφος Sir Osbert Lancaster (1908-1986) γνώστης της αρχιτεκτονικής μορφολογίας και ρυθμολογίας χαρακτηρίζει την Κηφισιά ως “ένα προάστιο μοναδικό και συγχρόνως «μουσείο» των πιο επιδεικτικών και εκκεντρικών δειγμάτων αρχιτεκτονικής που δεν έχει το ταίρι του στην Ευρώπη.”

Το παραπάνω κείμενο αποτελεί απόσπασμα από ομιλία με θέμα «Η βίλα Καζούλη, ο Π. Αριστόφρων και η Ακαδημία Πλάτωνος» του Πάνου Ραυτόπουλου, αρχιτέκτονος Ε.Μ.Π. στο πλαίσιο ομιλιών στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Δήμου Κηφισιάς (έπαυλη Δροσίνη).

Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.