Βίλα Καζούλη, Λεωφόρος Κηφισίας 241, 14561, Αττική

Σημεία τοποθέτησης Προέδρου Δ.Σ Πράσινου Ταμείου κ. Στ.Σταθόπουλου στην ημερίδα ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ: ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ ΦΟΡΕΩΝ – ΣΥΣΤΑΣΗ CONSULTATION FORUM- και το Πρόγραμμα LIFE PROFILE – ΥΠΕΝ, 16/6/2022

 

«Προώθηση Οικονομικών Εργαλείων για την Ευθύνη στο Περιβάλλον- LIFE PROFILE»  

 (14:00 – 15:30 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Δ)  

ΣΤΡΟΓΓΥΛΟ ΤΡΑΠΕΖΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ: ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ ΦΟΡΕΩΝ – ΣΥΣΤΑΣΗ CONSULTATION FORUM   

Γενικές πληροφορίες έργου: 

Το Έργο «LIFE PROFILE» Προώθηση χρηματοοικονομικών μέσων για την περιβαλλοντική ευθύνη, εντάσσεται στην προγραμματική περίοδο του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης LIFE Περιβάλλον 2019, στον τομέα «Περιβαλλοντική διακυβέρνηση και πληροφόρηση». 

Στόχοι του προγράμματος «LIFE PROFILE» είναι: 

  • η ενίσχυση ανάπτυξης των χρηματοοικονομικών εργαλείων για την ευθύνη απέναντι στο περιβάλλον,
  • η ενίσχυση της αντιμετώπισης της περιβαλλοντικής ζημίας και της εφαρμογής της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», καθώς και η βελτίωση των μεθόδων της αποκατάστασης,
  • η ανάπτυξη και η εφαρμογή ενός εθνικού σχεδίου για την αποτελεσματική εφαρμογή της περιβαλλοντικής ευθύνης,
  • η βελτίωση της εφαρμογής της εθνικής νομοθεσίας για την περιβαλλοντική ευθύνη,
  • η ανάπτυξη της ανάλυσης επικινδυνότητας και η εφαρμογή της χρηματοοικονομικής ασφάλειας για την αποκατάσταση των περιβαλλοντικών ζημιών,
  • η ενημέρωση των υπαλλήλων της δημόσιας διοίκησης με αρμοδιότητα την εφαρμογή της περιβαλλοντικής ευθύνης καθώς και των εμπλεκομένων φορέων και του κοινού.

Οι στόχοι αυτοί θα επιτευχθούν με την επεξεργασία, ανάπτυξη και προώθηση ενός αξιόπιστου και εύχρηστου μεθοδολογικού εργαλείου αποτίμησης/ αξιολόγησης του περιβαλλοντικού κινδύνου των δραστηριοτήτων (φορέων εκμετάλλευσης) που εμπίπτουν στο Παράρτημα ΙΙΙ της Οδηγίας 2004/35/ΕΚ για την Περιβαλλοντική Ευθύνη (Environmental Liability Directive- ELD) και του Π.Δ. 148/2009, με το οποίο ενσωματώθηκε η εν λόγω Οδηγία ELD στην ελληνική νομοθεσία. Η ανάπτυξη του εργαλείου αυτού αναμένεται να συμβάλλει αποφασιστικά στη βέλτιστη αξιολόγηση του περιβαλλοντικού κινδύνου των εμπλεκόμενων φορέων εκμετάλλευσης, στην ανάπτυξη και ενίσχυση της διαθεσιμότητας των κατάλληλων μέσων χρηματοοικονομικής ασφάλειας για την περιβαλλοντική ευθύνη που απορρέει από την νομοθεσία. Επιπλέον θα διευκολυνθεί η υλοποίηση της προβλεπόμενης από το άρθρο 14 του Π.Δ. 148/2009 υποχρεωτικής χρήσης μέσων χρηματοοικονομικής ασφάλειας από τους φορείς εκμετάλλευσης για την κάλυψη της περιβαλλοντικής ευθύνης. 

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) είναι συντονιστής Εταίρος του Έργου, το οποίο έχει διάρκεια τρία έτη (έως Νοέμβριο του 2023). Στην υλοποίηση του Έργου συμμετέχουν ως συνδικαιούχοι Εταίροι οι ακόλουθοι 7 φορείς: 

το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, 

το Ινστιτούτο Αστικού Περιβάλλοντος και Ανθρώπινου Δυναμικού, Πάντειο Πανεπιστήμιο 

το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών 

η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος 

το Πράσινο Ταμείο (συγχρηματοδότης έργου) 

το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών 

η συμβουλευτική εταιρία «Γρύφων Περιβαλλοντική Συμβουλευτική Ε.Ε.» 

 

 

ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗΣ 

  1. Για την εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» 

Σε επίπεδο εθνικό αλλά και Ευρωπαϊκό καταβάλλονται προσπάθειες για την εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» στην περιβαλλοντική πολιτική. Ένα από τα κύρια μέσα για την επίτευξη αυτού, δηλαδή οι φόροι, υπόκειται συνήθως σε ομοφωνία στη συναπόφαση. Η πλήρης εφαρμογή απαιτεί τη δέσμευση όλων των εθνικών παραγωγικών φορέων αλλά και των κρατών μελών της Ε.Ε. Όσον αφορά την οδηγία για την περιβαλλοντική ευθύνη η οποία αποτελεί μια βασική δράση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η έγκριση κατευθυντήριων γραμμών για την κοινή κατανόηση των περιβαλλοντικών ζημιών, ολοκληρώθηκε μόλις τον Μάρτιο του 2021 μετά από εκτεταμένες διαβουλεύσεις. Συνεπώς περαιτέρω προσπάθειες απαιτούνται σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Όσον αφορά την απουσία υποχρεωτικής χρηματοοικονομικής ασφάλειας, παραμένει μια θεμιτή ανησυχία και σε εθνικό επίπεδο και θα πρέπει να εξεταστεί προσεκτικά έως το 2023.  

 

  1. Για το κόστος αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημιάς

Δυστυχώς πολλές φορές η νομοθεσία ενώ καταδεικνύει τους υπευθύνους σε κάθε περίπτωση περιβαλλοντικής ζημιάς π.χ. στο έδαφος, στα νερά και στη βιοποικιλότητα, πολλές φορές η διαδικασία κατακύρωσης της ποινής παίρνει αρκετό χρόνο, ενώ η πραγματική αποτίμηση της ζημιάς δεν είναι πάντα καταλλήλως υπολογισμένη. Προφανώς  αυτός που φέρει την ευθύνη (αιτιώδης συνάφεια) θα πρέπει να αναλάβει και το κόστος της αποκατάστασης, αλλά τις περισσότερες φορές δεν γίνεται αντιληπτό με αποτέλεσμα να μην υπάρχει κύριος υπεύθυνος. Επιπλέον  έλεγχοι σε πραγματικό χρόνο, έλεγχος της πρότερης και μετεγενέστερης κατάστασης του περιβάλλοντος, αυστηροποίηση της νομοθεσίας αλλά και επιβολή ισχυρών κυρώσεων είναι κάποια από τα μέτρα που θα πρέπει να εφαρμοστούν για να περιοριστούν αντίστοιχα φαινόμενα.   

 

  1. Για την υποχρέωση της Διοίκησης να αποκαθιστά περιβαλλοντική ζημιά  

Στις περισσότερες των περιπτώσεων η δημόσια διοίκηση δύσκολα μπορεί να αναλάβει το κόστος της πραγματικής αποκατάστασης πόσο μάλλον αργότερα να ανακτήσει το οικονομικό κόστος αποκατάστασης. Σαν δημόσια διοίκηση το δύσκολο ερώτημα είναι σε τι βαθμό μπορούμε να υπολογίσουμε το μέγεθος της περιβαλλοντικής ζημιάς και ποιοι είναι οι πραγματικοί πόροι που απαιτούνται για να ικανοποιηθεί αυτή η συνθήκη. Τα τελευταία χρόνια η προκαλούμενη περιβαλλοντική ζημιά είτε οφείλεται σε σημειακές πηγές ρύπανσης ή σε είτε σε πιο διευρυμένες δημιουργεί μεγαλύτερα κόστη αποκατάστασης γεγονός που οφείλεται στην πολυπλοκότητα και αυξημένη τρωτότητα των φυσικών οικοσυστημάτων.  

 

  1. Για τα χρηματοοικονομικά εργαλεία του Δημοσίου 

Τα χρηματοοικονομικά εργαλεία του δημοσίου τομέα για την αποκατάσταση των περιβαλλοντικών ζημιών δεν επαρκούν και δεν πρέπει να θεωρηθούν ότι μπορούν να καλύψουν το κενό που δημιουργείται από τη συνθήκη ο ρυπαίνων πληρώνει. Η απουσία υποχρεωτικής χρηματοοικονομικής ασφάλειας σε επίπεδο ΕΕ σημαίνει στην πράξη ότι οι φορολογούμενοι είναι αυτοί που επωμίζονται το κόστος αποκατάστασης οσάκις ο φορέας εκμετάλλευσης που έχει προκαλέσει την περιβαλλοντική ζημία να περιέρχεται σε κατάσταση αφερεγγυότητας. Η υποχρεωτική χρηματοοικονομική ασφάλεια θα πρέπει σταδιακά να ενταχθεί σε όλους τους παραγωγικούς φορείς εκμετάλλευσης. Ασφαλώς την ευθύνη φέρει και η πολιτεία όπου θα πρέπει να υποδείξει το καλό παράδειγμα και να ζητάει τις αντίστοιχες διασφαλίσεις σε περίπτωση χρηματοδότησης έργων ιδιωτικού αλλά και δημόσιου τομέα.  

  1. Για το κατά πόσον είναι εφικτή για τις επιχειρήσεις και τις εταιρείες  η θεσμοθέτηση και η εφαρμογή της χρηματοοικονομικής ασφάλειας;

Σίγουρα το εγχείρημα είναι δύσκολο, ωστόσο θα πρέπει να υπάρχει μια σταδιακή προσαρμογή για τις επιχειρήσεις, σε συνεργασία με τους φορείς επιβολής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, εξειδικευμένους συμβούλους οι οποίοι θα πρέπει να συμπράξουν με τους παρόχους ασφαλιστικών λύσεων για την ανάλυση επικινδυνότητας και την εφαρμογή της χρηματοοικονομικής ασφάλειας για την αποκατάσταση των περιβαλλοντικών ζημιών. Στη σύμπραξη θα πρέπει να ενταχθούν και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα παρέχοντας προσαρμοζόμενες λύσεις για κάθε τύπο επιχείρησης.  

  1. Σήμερα με την καθιέρωση της στρατηγικής της Ταξινομίας και των βιώσιμων χρηματοδοτήσεων, παράλληλα με την εφαρμογή κριτηρίων ESG οι επιχειρήσεις καλούνται να διενεργούν  αξιολόγηση του κινδύνου και προσαρμογή στις νέες απαιτήσεις. Αυτό το σύγχρονο πλαίσιο ευνοεί η δυσκολεύει τις επιχειρήσεις και την αγορά εν γένει;

Η προσαρμογή των επιχειρήσεων σε κάθε νέο δεδομένο δεν είναι μια εύκολη διαδικασία. Ακόμη και πολύ προσηλωμένες επιχειρήσεις με περιβαλλοντικό όραμα και αξιόλογες επιδόσεις οικονομικές και κοινωνικές δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις και να κατανοήσουν τις αλλαγές μέσω της στρατηγικής της Ταξινομίας, των βιώσιμων χρηματοδοτήσεων και της εφαρμογής των κριτηρίων ESG. Ωστόσο η περίοδος προσαρμογής θεωρούμε ότι θα είναι μικρή. Στους νόμους της αγοράς η «μίμηση» και η ακολουθία «καλών πρακτικών» διαδίδεται αρκετά γρήγορα, συνεπώς χρονικά η επόμενη διετία έως το 2023 αναμένεται να χαράξει μια καινούρια στρατηγική προσέγγιση στις επιχειρήσεις.   

 

7.Για την ανταπόκριση των τραπεζών και του ασφαλιστικού τομέα για την περιβαλλοντική ευθύνη και τυχόν ετοιμότητα 

Κάθε χρηματοοικονομικό μέσο, όπως ασφαλιστήριο συμβόλαιο, συνεισφορά σε περιβαλλοντικό ταμείο, τραπεζική εγγύηση, ομόλογο ή μη δανειακό αποθεματικό, που εξασφαλίζει ότι μια εταιρεία θα είναι σε θέση να εκπληρώσει την οικονομική της υποχρέωση σε περίπτωση ευθύνης είναι αναγκαία. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και εταιρίες του ασφαλιστικού τομέα θα πρέπει να επικεντρωθούν περισσότερο στις κατά περιπτώσεις ανάγκες των πελατών τους. Θα πρέπει να αναπτύξουν ικανά στελέχη για τον προσδιορισμό της περιβαλλοντικής ευθύνης και του κόστους και αντίστοιχα να αναπτύξουν τις κατάλληλες υπηρεσίες που να ανταποκρίνονται κατά το δυνατόν στις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες, οι οποίες ομολογουμένως δεν είναι ευνοϊκές.  

 

  1. Για το δικαίωμα καταγγελίας περιβαλλοντικής ζημιάς 

Η ανάπτυξη της περιβαλλοντικής ευθύνης βαραίνει όλους τους πολίτες ανεξαιρέτως. Η ενημέρωση των φορέων θα πρέπει να εντατικοποιηθεί, ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα ενεργοποίησης για την πρόληψη αλλά και γνωστοποίηση των περιβαλλοντικών ζημιών. Ιδιαίτερη μέριμνα για την ενημέρωση-ευαισθητοποίηση θα πρέπει να δοθεί σε περιοχές που είναι επιβαρυμένες από πηγές ρύπανσης. Το επίπεδο εκπαίδευσης των φορέων αλλά και του κοινού θα πρέπει να φτάσει στο σημείο όπου να προβλέπονται και να αποτρέπονται σε πρώιμα στάδια φαινόμενα σημειακών ή γενικευμένων περιβαλλοντικών ζημιών. 

Τελευταία Νέα

«ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΕΞΩΣΤΡΕΦΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ 2024», στο πλαίσιο του Χρηματοδοτικού Προγράμματος του Πράσινου Ταμείου «ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑ 2024» στον Α.Π. 1: «ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ – ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑ & ΛΟΙΠΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ» και έγκριση σχετικού Οδηγού υλοποίησης

Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.